Het jaar 2020 zal helaas de geschiedenisboeken ingaan als het jaar van het coronavirus dat begin maart zijn intrede deed in ons land. Maar ondertussen zijn we reeds enkele maanden verder en zijn er toch wel een hele reeks indrukwekkende soorten opgedoken! Voornamelijk roofvogels zijn erg goed vertegenwoordigd. Zo werden de eerste (en tweede?) Keizerarend (Aquila heliaca) en 8ste en 9de Havikarend (Aquila fasciata) voor België genoteerd, blijkt 2020 toch wel een echt recordjaar te zijn voor Dwergarend (Hieraaetus pennatus) en blijft het aantal Vale gieren (Gyps fulvus) gestaag oplopen.
Vorige week, donderdag 18 juni, was het echter weeral prijs met een Lammergier (Gypaetus barbatus), indien aanvaard als 'wild' het eerste categorie A-geval voor België. De jonge vogel, toen nog met complete staart, werd voor het eerst waargenomen op 30 mei te Borger, in het noordoosten van Nederland. Blijkbaar had hij geen haast om terug te keren naar het broedgebied, want de hij werd in de komende 2 weken nog meerdere keren bij onze noorderburen waargenomen met de laatste waarneming op 13 juni bij Utrecht. De vogel leek geen ringen of riempjes te dragen of gebleekte pennen te vertonen, beter dan deze worden ze zeker niet?! En zou hij verder vliegen richting België? En zo geschiedde...
Jan De Vlaemynck
Op donderdag 18 juni 2020 zat ik wat te studeren in de woonkamer. Iets na kwart voor 1 ging ik even naar buiten om een luchtje te scheppen. Achteraf gezien een zeer goede keuze, een onvolwassen lammergier vloog dat moment namelijk vlak boven mij.
Na een half uur studeren voor mijn examens had ik het even gehad. Ik besloot om kort in de tuin een frisse neus op te halen. Mijn verrekijker had ik mee omdat er regelmatig wat wespendieven boven mijn tuin rondcirkelen. Toen ik buiten kwam zag ik direct al 2 rovers vliegen in een thermiek. Door mijn verrekijker zag ik dat het allebei wespendieven waren. Ik volgde de vogels even door de verrekijker. Maar toen ik mijn verrekijker wegdeed zag ik dat er een gigantische roofvogel afkwam (richting NO). Ik voelde de adrenaline door m’n lijf gaan.
‘Shit man, dit is sowieso een gier of arend!’ zei ik tegen mezelf. Zonder de vogel door mijn verrekijker te bekijken liep ik zo vlug als ik maar kon naar binnen. Ik nam mijn fototoestel en liep terug naar buiten. Als ik terug in de tuin stond zag ik dat de grote roofvogel samen met de wespendieven in de thermiek zat. Hij leek wel dubbel zo groot dan die wespendieven te zijn. Als ik hem in beeld had, heeft hij al redelijk wat hoogte gemaakt en vliegt hij alweer door richting Z.
Als ik door mijn zoeker keek wist ik niet welke vogel ik zat te fotograferen. Achteraf keek ik naar de foto’s en dacht ik: ”Is dit nu een Lammergier!?”. Door de staart twijfelde ik wat. Omdat ik het niet 100 procent zeker was stuurde ik een foto naar Augustijn De Ketelaere. Hij bevestigde mijn vermoeden meteen. Ik zette de lammergier op waarnemingen en pas even later besefte ik wat er net gebeurd was, ik stond te trillen op mijn benen.
Wat een geluk heb ik gehad! De lammergier vloog hier amper 1 minuut rond en juist op dat moment kwam ik even naar buiten. Ik vrees wel dat ik nooit meer een betere soort zelf zal ontdekken in mijn leven. Donderdag 18 juni 2020 een datum die ik niet rap zal vergeten…
Lammergier Gypaetus barbatus, Sint-Kruis (Brugge), 18 juni 2020 (Jan De Vlaemynck)
Davy De Groote
Om 12u47 verscheen een bericht op een Whatsapp-groep dat er een Lammergier boven Male-Assebroek vloog rond 12u35, gezien door Jan De Vlaemynck. De gier had nauwelijks nog een staart, waardoor we met zekerheid wisten dat het de vogel van Nederland betrof. Maar overvliegende roofvogels, dat is nauwelijks te twitchen. Rond 13u had Filip De Ruwe hem boven zijn tuin in Loppem, langzaam vliegend naar ZW. LANGZAAM… dus misschien toch de moeite om een poging te wagen? Ik besloot een poging te wagen, nam een half dagje verlof, ondertussen ook nog regelen dat iemand anders mijn zoon van school kon afhalen om 15u en hupla, de auto in naar Brugge.
Onderweg bleef het wel erg stil. Geen meldingen meer. Hans en Billy waren ook onderweg en hadden een voorsprong van een zo'n 20 kilometer. We trokken denkbeeldige lijnen van Male naar Loppem, mooi ZW, en dan zou hij misschien ergens uitkomen in de driehoek Diksmuide, Lo-Reninge, Veurne. Da's nog even rijden, dus het gaspedaal iets dieper induwen op linker rijvak en hopen maar was de boodschap!
Bij het passeren van Loppem rond 13u45 is de vogel al drie kwartier niet meer gezien, maar plots zie ik heel laag boven een bosje een megagrote roofvogel vliegen, maar dan echt MEGA. Euch, dat is hem! Daar rijd je dan tegen 130 km/h op linker rijvak en vliegt de vogel gewoon vlakbij. Gelukkig is er niet al te veel verkeer en manoeuvreer ik behendig naar de pechstrook, net voorbij het bosje waar hij overvloog. Even snel doorgeven via verschillende kanalen en daar duikt hij weer op. Op 100 meter, 50 meter… Hij komt zelfs uiterst laag en pal boven mijn hoofd hangen, ik schat lager dan 30 meter! Vogels kijken op de pechstrook van de E40 met pal boven je hoofd een Lammergier, zotter wordt het toch bijna niet. Ik heb geen fototoestel bij, dus neem dan maar wat foto's met mijn smartphone. Ondertussen vliegt hij laag en langzaam naar zuid, maar keert vervolgens terug. Dan vliegt hij laag naar noord, keert weer terug, schroeft op en vertrekt uiteindelijk in westelijke richting. Minstens een kwartier lang kon ik hem supergoed zien. Tussendoor bleef ik wat info doorgeven en kwamen de telefoontjes binnen. Jeremy Demey kon hem zo eveneens oppikken langs de autostrade.
Ik besluit om door te rijden naar het tankstation van Jabbeke, zo'n 5 kilometer verder, want misschien kan ik hem van daar terug oppikken. Even parkeren in de berm en ja hoor, daar vliegt hij weer, zij het nu op wat grotere afstand. Hij gaat langzaam richting het noordwesten en schroeft hoog op. Toon Spanhove komt me, na opnieuw het doorgeven van de nodige info, nog net op tijd vergezellen om de vogel nog te kunnen zien. Na 10 minuutjes verdwijnt hij uit beeld en volgt er een hevige regenbui. Het is mooi geweest!
Joachim Pintens
Toen ’s middags de melding doorkwam dat er een Lammergier boven Brugge gezien was, zat ik weer eens vast op een practicum voor school. Even goed vloeken, maar ach, die kon ik toch nooit gezien hebben. Nog wat staan leuteren na het practicum en op mijn gemak naar m’n kot in Merelbeke gefietst om daar op ’t terras wat in de lucht te gaan kijken, je weet maar nooit. Wanneer Davy De Groote hem plots rondhangend had boven de autostrade ter hoogte van Jabbeke, heb ik geen seconde getwijfeld: GAAN!!! Sinds vorig najaar heb ik geen auto meer, dus voor dit soort situaties heb ik sindsdien altijd een beetje mijn hart vastgehouden. Die week was mijn vriendin echter langsgekomen op kot, voor een keer niet met de trein maar jawel, met de auto! Stormend door de gang pakten we ons gerief, verwittigden we Elie Coremans die op de kamer naast mij zit, en vlogen we met z’n drieën gezwind de auto in.
De ene update na de andere volgde, en hoe dichter we bij Brugge kwamen, hoe meer het erop leek dat we echt wel een goeie kans maakten. We passeerden Drongen, Aalter, Beernem. “Nog steeds te zien vanaf tankstation Jabbeke”. YES! Toen we ter hoogte van Brugge waren was de vogel uit beeld, verdwenen richting het noorden. Vijf minuten te laat, niets aan te doen, snel doorrijden en de afslag nemen bij Jabbeke. Zo reden we dan richting Zuienkerke, gespannen de lucht checkend en de horizon scannend met de kijker. We moesten er echt vlakbij zijn! Al snel kwam er een nieuwe update dat hij zojuist boven Sint-Andries gezien was, opnieuw richting zuid vliegend. Op dat moment zaten we op de N9 richting Sint-Pieters, van waar we al snel konden afslaan op de Expresweg richting Sint-Andries.
De adrenaline stroomde door ons lijf. Ter hoogte van de Quick van Sint-Andries kregen we rood licht, damn, zo gingen we hem niet inhalen. We konden nu wel even rustig scannen, en recht voor ons kreeg ik plots een gigantische roofvogel in beeld met lange, afhangende vleugels: “IK HEB HEM, HIER RECHT VOOR!!! CIRKELEND BOVEN DE BOMEN, BOVEN DE BOMEN, BOVEN DAT GEBOUW, RECHT VOOR, BIJ DIE MEEUW!” Elie kreeg hem op de valreep ook in beeld vanop de achterbank, oef! Dat we hem nog geen halve minuut op 1 à 2km afstand in beeld hadden vanachter een voorruit met een bevende verrekijker, maakte helemaal niets meer uit. We hadden ‘m!!! Toen het groen werd hebben we vlug rechts afgedraaid en zo snel mogelijk geparkeerd, uit de auto gesprongen en opnieuw dezelfde richting uit gekeken. De vogel was niet meer te vinden. Omdat m’n vriendin hem niet gezien had - ze zat namelijk zelf achter het stuur en had bovendien geen kijker mee -, reden we nog snel door richting Loppem in de hoop hem nog op te pikken. Niets meer. Ach, dan hebben we een reden te meer om eens naar de Pyreneeën te gaan. Nu was ’t feest, want hoe onwerkelijk was dit! Vertrekken uit Merelbeke en hem op de valreep nog terugvinden, gestoord gewoon!
Lammergier Gypaetus barbatus, Gasselte (provincie Utrecht), 30 mei 2020 (Tjerk Dijkstra)
Daags nadien werd de vogel nog waargenomen in Drongen (Gent). Ondertussen blijkt de vogel het Kanaal te hebben overgestoken en werd hij reeds op verschillende locaties in Engeland gemeld. Hopelijk slaagt hij erin om zich voldoende te voeden en zo de terugtocht naar het broedgebied op een veilige manier te kunnen aanvatten!
Edit: De vogel werd midden mei reeds waargenomen in Noord-Frankrijk en op Alderney, één van de Kanaaleilanden, zie volgend artikel (met vergelijking van foto's): https://www.birdguides.com/articles/rare-birds/rarity-finders-bearded-vulture-in-the-west-midlands/?fbclid=IwAR3Oam3T8OMqlbxMgGWeHL73sEPzyzT5MEtsI1ckDBZGSDmFkcZKjvBh-Ss